Bij de meeste mensen heeft slaaptekort een negatief effect op concentratie en reactievermogen op de dag erna. Tekort aan slaap draagt bij tot mentale vermoeidheid, vergeetachtigheid en slechte stemming.

Langdurig tekort aan slaap verstoort zowel het lichamelijk en psychisch functioneren en kan daardoor voor gevaarlijke situaties zorgen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld de vele verkeersongevallen als gevolg van het in slaap vallen van de bestuurder. 

Slaapschuld, wat is dat?

Slaapschuld is een woord dat aangeeft, dat het lichaam te weinig slaap registreert en het de volgende nacht met een derde wil inhalen. Hierdoor raakt het lichaam weer uitgerust. Als je last hebt van langdurig slaaptekort kan je lichaam de slaapschuld niet meer inhalen. Hierdoor raak je chronisch vermoeid en is het heel lastig om verloren slaap nog in te halen. 

Slaapdeprivatie, wat is het?

Wanneer je nacht na nacht te weinig slaap hebt gehad en het niet inhaalt, is dit het gevolg: langdurige slaapdeprivatie, waardoor kortdurende verstoringen van het bewustzijn optreden, ook wel aangeduid als microslaap. Slaapdeprivatie heeft soms een positief effect op depressiviteit. Het effect blijkt echter van korte duur en is het duidelijkst op de dag na een enkele nacht niet slapen. Dus wederom een reden om voldoende te slapen, zodat je slaapschuld kan voorkomen.

Volg onze Tips over slapen, gezondheid en ontvang 5% welkom korting:

Algemene weetjes over slapen en slaaptekort

1. Schaapjes tellen

Een populair advies aan personen die slecht in slaap kunnen komen is om schaapjes te tellen. Uit onderzoek blijkt echter dat dit een averechts effect heeft. Onderzoekers van de Universiteit van Oxford concludeerden in 2002 dat "schaapjestellers" er langer over deden om in slaap te komen dan gemiddeld.

2. Bewegingen tijdens slaap

Tijdens de slaap wisselen we minstens acht keer van lichaamshouding. Een onrustige slaper doet dit zelfs gemiddeld zo'n dertig keer per nacht. Een volwassene weet uit ervaring in zijn slaap rekening te houden met de beperkingen van zijn eigen bed. Als we tijdens de slaap eerst de ene kant op draaien, weten we onbewust dat we de volgende keer de andere kant op moeten draaien. Een jong kind mist deze ervaring. Kinderen tot vijf jaar draaien daarom soms twee keer achter elkaar dezelfde kant op en vallen dus eerder uit bed. Volwassenen slapen over het algemeen ook rustiger dan kinderen.

3. Slapen en dag-nachtritme

Een kleine groep neuronen, gelegen boven de kruising van de oogzenuwen, reguleert slaap door middel van lichtinval. Bij normale lichtintensiteit wordt er via deze hersenkern minder melatonine afgegeven en wordt slaap geremd. Vandaar dat ons slaap-waakritme gepaard gaat met een dagnachtritme. Als dit wegvalt wordt het normale slaappatroon ontregeld.

Wat zou er gebeuren als je niet slaapt?

24 uur wakker

Uit een test met 24 uur en meer wakker zijn:
De tekenen van vermoeidheid zijn: je ogen zijn moe, worden rood en branden. Je reactietijd neemt met de helft af. Je kunt je nauwelijks concentreren, je bent emotioneel onstabiel en prikkelbaar in contact met anderen. Het wordt steeds moeilijker om simpele dingen te onthouden. 

48 uur wakker

Je hebt een kloppende hoofdpijn.  Je krijgt het koud ben begint te rillen. Je kunt nog steeds eenvoudige acties uitvoeren, maar je emoties gaan alle kanten op. Je voelt je ziek en je kunt nauwelijks je evenwicht bewaren. Zonder constante prikkels zou je meteen in slaap vallen.

72 uur wakker

Je hersenen hebben elke creatieve of logische activiteit gestopt. Je kan gaan hallucineren en last krijgen van waanbeelden. Je psyche stort in. Het metabolisme ontspoort. Als je langer wakker blijft, kan dit zelfs fataal zijn. Wanneer precies verschilt per persoon.

Het risico van slaaptekort 

Gelukkig is er bijna niemand die drie dagen opeenvolgend wakker is, maar op deze manier wordt wel duidelijk hoe het lichaam op lange termijn schade oploopt als men langdurig last heeft van slaaptekort.
Het aantal uren dat we daadwerkelijk slapen, neemt al enkele decennia af in de Westerse wereld. Het resultaat: de meerderheid van de moderne samenleving slaapt te weinig. Onderzoekers zien dit onder andere als de trigger voor levensstijlziekten zoals diabetes. Het is ernstig wat slaapgebrek met ons doet. Zonder slaap of met te weinig slaap per nacht, neemt de prestatie af en werkt het immuunsysteem slechter.

We zijn veel drukker en meer gestrest. Het is dus geen wonder dat de psychologische gevolgen van slaaptekort duidelijk zichtbaar zijn.

Heb jij nog tips tegen slaaptekort? Wat is de langste tijd dat jij aaneengesloten wakker was? Deel het hier.